فولاد ضد زنگ ( استنلس استيل ) چيست؟

فولاد ضد زنگ ( استنلس استيل )  چيست؟

فولادهاي زنگ نزن يا استنلس استل  گروه گسترده اي از آلياژهايي است هدف از توليد اين استيل مقاومت در برابر هر گونه خوردگي به خصوص مقاومت در برابر رطوبت ميباشد .برخي از ويژگيهاي خاص استنلس استيل عبارتند از :
شكل پذيري عالي
چقرمگي زياد در دماي اتاق
دماي پايين و مقاومت خوب در برابر پوسته شدن
اكسايش و خزش در دماي بالا
ساختار استنلس استيل
 

اين آلياژ حاوي درصد معين و قابل توجهي كروم ميباشد
براي اين دسته از فولادها از حداقل  11 درصد كروم استفاده ميشود
براي اينكه خاصيت ضد زنگ را داشته باشند ، نبايد كمتر از اين مقدار كروم استفاده شود .
درواقع مقاومت در برابر خوردگي به دليل  وجود عنصر كروم در فولاد مي باشد .
ساختار كروم نيز به صورت يك لايه اكسيد كروم بوده كه روي سطح فلز را ميپوشاند و از سطح براقي هم برخوردار است  .
اين لايه نازك سرتاسري، تحت شرايط مساعد، فولاد را در برابر مواد و محيط هاي خورنده محافظت مي نمايد.
علاوه بر كرم، عناصر شيميايي ديگري نيز در تركيب فولادهاي ضد زنگ بكار ميروند كه مي توان به مولييدن و نيكل اشاره نمود.
نيكل عمدتا موجب انعطاف پذيري و فرم پذيري در فولاد ضد زنگ مي‌گردد.
چگونگي واكنش دهي كروم در استنلس استيلهنگامي كه آسيبي به فولاد ميرسد كروم موجود در فولاد سريعا اكسيده شده و ناحيه صدمه ديده را ترميم ميكند . 

آيا استنلس استيل ، زنگ مي‌زند ؟
اخيرا با تعريف فولاد ضد زنگ يا همان استنلس استيل، عموم بر اين باورند كه با توجه به تعريف اين آلياژ به طور كامل ضد زنگ است اما بايد اين نكته را دانست كه فولادهاي ضد زنگ فقط در شرايطي خاصي كاملا ضد زنگ هستند. 
موارد موثر در زنگ زدن استنلس استيلدر هواي مرطوب دريايي يا در داخل آب ساكن (راكد) فولاد ضد زنگ نوع 304 زنگ مي‌زند، و اغلب به صورت موضعي دچار خوردگي حفره‌اي مي‌گردد. به طور كلي ماهيت محيط و تركيب شيمايي فولاد هر دو در تشكيل زنگ و خوردگي حفره‌اي فولاد ضد زنگ نقش تعيين كننده‌اي دارند.

انواع فولاد ضدزنگ عبارتند از

فولاد ضد زنگ  آستنيتي سرس 300   (Austenitic 300)
فولاد ضد زنگ  فريتي سري 400  (Ferritic 400)
فولاد ضد زنگ مارتنزيتي سري 400  (Martensitic 400)
فولاد ضد زنگ  دوپلكس   (Austenitic-Ferritic Duplex)

فولاد ضدزنگ (استنلس استيل ) آستنيتي سري Austenitic 300

حدود 80 درصد كاربرد در بين فولادهاي ضد زنگ شناخته شده متعلق به فولاد آستنيتي مي باشد . حدودا 7 درصد نيكل در تركيبات شيميايي اين نوع فولاد وجود دارد كه موارد زير را حاصل مي كند

خاصيت انعطاف پذيري

مقاوم براي كاربرد دردماهاي بالا

غيرمغناطيسي كردن فولاد

قابليت جوشكاري مساعد

فولاد ضد زنگ (استنلس استيل ) فريتي سري 400 Ferritic

ويژگيهاي استنلس استيل فريتي :خاصيت مغناطيسي، خواص فيزيكي و خواص مكانيكي مناسبعنصرآلياژي عمده دراين گروه كرم جهت پايدار كردن كامل فاز فريت مي باشدبه منظور جلوگيري ازتشكيل فازهايي كه دررابطه با انعطاف پذيري و چقرمگي مخرب اند، سريع سرد كردن اين نوع فولادها كه حاوي درصد زيادتري ازعناصر آلياژي هستند الزامي است .فولادهاي ضدزنگ فريتي خواصي مشابه به فولاد ساده كربني داشته با اين تفاوت كه مقاومت آنها دربرابر خوردگي به مراتب بهتراست.عموما اين فولادها حاوي مقادير بين 12 تا 17 درصد كرم درساختار خود مي باشندكاربرد اين فولاد ها بيشتر در بويلرها – ماشين هاي لباسشويي – دكوراسيون داخلي و لوازم خانگي مي باشد.

فولاد ضد زنگ (استنلس استيل ) مارتنزيتي سري 400

در برخي از كاربردهاي استلنس استيل ما علاوه بر مقاومت در برابر خوردگي به مقاومت در برابر انواع ضربه ها و استحكام و ترد نبودن زوايا و لبه ها نيازمنديم  . در اين مواقع ازفولادهاي مارتنزيتي استفاده مي كنند و بايد اين نكته را هم اضافه نمود كه فولاد ض دزنگ مارتنزيتي خاصيت مغناطيسي دارد.كاربرد استنلس استيل مارتنزيتيبراي ساختن انواع تيغه هابراي ساختن انواع ابزارهاي ماشين كاريتوربين هاي بخار

فولاد ضد زنگ (استنلس استيل ) آستنيتي – فريتي

فازهاي فريت و آستنيت هردو در اين نوع آلياژ درن ظر گرفته شده است و تشكيل دهنده ساختار آستنيتي ميباشندوجود نيكل در اين فولاد باعث حفظ فاز آستنيت و خاصيت انطعاف پذيري بوده وهمچنين وجود عنصر كروم نيز براي حفظ فاز فريت و خاصيت استحكام در فولاد مي باشد.

كاربرد استنلس استيل چيست ؟

مخازن نگهدارنده موادشيميايي

لوازم آشپزخانهلوله هاي صنعتي

نماي خارجي بناها

انواع شيرآلات و اتصالات استيل  و بسياري كاربردهاي ديگر كه امروزه با شناخت و دست يابي به انواع گريدهاي مختلف از اين فولاد ضد زنگ براي بكارگيري در شرايط مختلف توليد مي شود.